پژوهشگران دانشگاه سیستان و بلوچستان با همکاری محققی از مؤسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ و پوشش موفق به ساخت نوعی غشای سرامیکی شدند که قابلیت بالایی در تصفیه نمونه‌های پساب مورد آزمایش از خود نشان داده است.
به گزارش روابط عمومی صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک، آلودگی‌های زیست محیطی و صنعتی، توجه بسیاری را به استفاده از فناوری‌های ارزان، پاک
و دوستدار محیط زیست کشانده است. استفاده از غشاها در فرایند تصفیه آب و پساب یکی
از این موارد است. غشاهای سرامیکی گونه‌ای از غشاها هستند که از چند لایه مختلف از
جنس مواد سرامیکی تشکیل شده‌اند.
در این طرح تلاش شده تا گونه‌ای
از غشاهای کامپوزیتی پایه سرامیکی به منظور فیلتراسیون پساب‌ها تهیه شده و عملکرد آن
مورد ارزیابی قرار گیرد.
دکتر سارا خمسه در خصوص مزیت
غشاهای سرامیکی عنوان کرد: «غشاهای سرامیکی قابلیت بالایی در فیلتراسیون پساب‌ها دارند.
این غشاها دارای پایداری حرارتی بالا بوده و از مقاومت شیمیایی و مکانیكی مناسب و عمر
طولانی برخوردارند. توانایی شستشوی معکوس مؤثر، قابلیت استفاده مجدد و خاصیت کاتالیستی
از دیگر ویژگی‌های این جنس غشاهاست.»
طبق نتایج بررسی‌های صورت گرفته
غشاهای سنتز شده در این تحقیق، قابلیت استفاده در تصفیه آب‌ها و پساب‌ها و دستیابی
به آب آشامیدنی سالم را دارند. از طرف دیگر می‌توان از آن‌ها جهت جداسازی مولکولی گازها
و اجزای یونی محلول در پساب‌های صنعتی استفاده کرد.
در صورت تکمیل مطالعات و دستیابی
به تولید انبوه، استفاده از این غشاها سبب کاهش هزینه، افزایش سرعت فیلتراسیون و کاهش
آلودگی‌های زیست محیطی می‌شود.
خمسه در خصوص جنس نمونه‌های غشای
ساخته شده عنوان کرد:«غشاهای کامپوزیتی پایه سرامیکی تهیه شده شامل سه لایه‌ی مختلف
هستند. لایه اول از جنس آلفا آلومیناست که به روش ریخته گری دوغابی تهیه شده است.
لایه میانی گاما آلومینا به روش غوطه وری و نانوپوشش نهایی دی اکسید تیتانیم است که
به روش کندوپاش لایه نشانی گردیده است.»
وی در ادامه افزود: «ضخامت و
یکنواختی نانو لایه‌ی نهایی دی اکسید تیتانیم در این نوع غشاها بسیار مهم است؛ زیرا
عمل جداسازی توسط همین لایه صورت می‌گیرد. با توجه به قابلیت کنترل ضخامت و یکنواختی
لایه پوشش داده شده در سیستم کندوپاش، این روش، روشی مناسب جهت تهیه لایه نهایی بود.
نتایج حاصل نشان داد که شار و تراوایی غشای دارای لایه نهایی دی اکسید تیتانیم نسبت
به نمونه پایه، افت بسیاری دارد که نشان دهنده قابلیت فیلتراسیون مناسب غشا بود.»
به گفته این محقق در مطالعات
گذشته بر روی غشاهای سرامیکی کامپوزیتی، لایه نهایی که نقش اساسی در فرآیند فیلتراسیون
دارد، به روش‌های دیگری از قبیل سل-ژل و هیدروترمال تهیه شده است. نتایج نهایی حاصل
از ارزیابی شار و تراوایی این قبیل غشاها در مقایسه با غشاهای به دست آمده از طرح حاضر
بسیار ضعیف‌تر بود علت این امر عدم یکنواختی پوشش نهایی و عدم توانایی کنترل دقیق ضخامت
لایه است.
این تحقیقات حاصل همکاری دکتر
سارا خمسه- عضو هیأت علمی موسسه‌ی پژوهشی علوم و فناوری رنگ و پوشش- فرناز عبداله زاده
دوانی- دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه سیستان و بلوچستان- و دکتر عبدالرضا صمیمی- عضو
هیأت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان- است. نتایج این کار در مجله Surface and Coatings Technology (جلد
258، سال 2014، صفحات 1256 تا 1258) به چاپ رسیده است.